Noem nog een aantal traktaten met hun makers en wat was hun karakter?
Vignola: Regola delle cinque ordini d'architecttura, 1562 architect van Il Gesù te Rome
volgde in de voetsporen van Serlio
was veel beknopter
juist deze beknoptheid, overzichtelijkheid en leerbaarheid van dit traktaat maakten het tot een zeer veel gebruikt en eindeloos herdrukt handboek
het was een licht becommentarieerde tabel voor het gebruik van de orden die ver af was komen te staan van de brontekst, Vitruvius' De architectura libri decem
Andrea Palladio: I quattro libri dell'architecttura, 1570 architect van Villa Rotonda te Vicenza
geeft een overzicht van de orden en hun voorschriften
uitgebreid met een oeuvrecatalogus van Palladio zelf
bevat tevens een uitvoerige documentatie over antieke monumenten die Palladio uitgebreid had bestudeerd
Vicenzo Scamozzi: L'idea dell'architecttura universale, 1615 architect van aantal gebouwen in Venetië
brengt de praktijk van de architect en de idealen van de theoreticus in een encyclopedisch overzicht van alle beschikbare kennis samen
is het tot dan toe meest volledige traktaat over de architectuur
heeft in navolging van de inspirerende voorbeelden van Vitruvius en Alberti in 10 boeken onderverdeeld
beschouwd de architectuur als wetenschap die een leergierige geest en gezond verstand vooropstelt (ipv kunst van het bouwen)
in de Noordelijke Nederlanden verscheen in 1640 een Nederlandstalige editie; de tekst is niet volledig vertaald, voorbeelden zijn op Hollandse wijze verwerkt (zie Mauritshuis, Den Haag)