1. Noem enkele situaties van mogelijk conflicterende normen waarin de normenhiërarchie niet op voorhand een duidelijke oplossing biedt.

  • Allereerst kan de verhouding tussen internationale rechtsregels onderling niet zonder meer in termen van hoger, lager of ´gelijk´ worden aangeduid. Bij het vaststellen van de onderlinge rangorde tussen bijvoorbeeld twee verdragsbepalingen kan men daarom niet simpelweg volstaan met hantering van voorrangsregels zoals de lex posterior-regel of de lex specialis-regel.
    De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 30 maart 1990, NJ 1991, 249 geoordeeld dat, indien tussen twee verdragsbepalingen die in een concreet geval tot tegenstrijdige uitkomsten nopen geen onderlinge rangorde kan worden vastgesteld, een afweging dient plaats te vinden van de betrokken belangen, waaronder de nationale en internationale belangen die bij de nakoming van beide verdragsverplichtingen betrokken zijn.
    Het ging toen om een in Nederland gelegerde Amerikaanse militair, die verdacht werd van moord op zijn echtgenote en die op grond van het zogenaamde NAVO-Status-verdrag aan de Amerikaanse militaire autoriteiten diende te worden overgeleverd. Betrokkene zou daardoor bloot komen te staan aan het risico van veroordeling tot en tenuitvoerlegging van de doodstraf. Uit het inmiddels voor Nederland in werking getreden Zesde Protocol bij het EVRM vloeide echter de verplichting voort zich te onthouden van handelingen die tot gevolg kunnen hebben dat iemand die onder de Nederlandse rechtsmacht ressorteert aan de doodstraf wordt blootgesteld. Gezien het feit dat hier het leven van de betrokken militair op het spel stond, liet de Hoge Raad het belang dat door het laatstgenoemde verdrag werd beschermd het zwaarste wegen.
    Ook bij een conflict tussen gemeentelijke verordeningen en waterschapsverordeningen biedt de normenhiërarchie geen uitkomst. Een gemeentelijke verordening is niet per definitie hoger dan een waterschapsverordening en het omgekeerde is evenmin het geval. Ook kan niet simpelweg met behulp van de lex posterior-regel of de lex specialis-regel de onderlinge verhouding worden vastgesteld. Voor de verhouding tussen enerzijds verordeningen van provincies, gemeenten en waterschappen en anderzijds verordeningen van de lichamen in het kader van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie geldt mutatis mutandis hetzelfde.

    Rapporteer Plaats commentaar