Noem enkele kenmerken van de leer van de scheiding der machten die zijn terug te vinden in onze parlementaire democratie (zie ook subparagraaf 1.1.1). Noem ook eventuele afwijkingen van deze leer.

Volgens de triasleer van Montesquieu moet er sprake zijn van een scheiding van de drie machten: de wetgevende, de uitvoerende en de rechtsprekende macht. Deze machten moeten elkaar voorts controleren en in evenwicht houden. Deze machtenscheiding is in Nederland, op het niveau van de centrale overheid althans, niet volledig tot stand gekomen. De regering, die de uitvoerende macht vormt in die zin, dat zij verantwoordelijk is voor de ten uitvoerlegging van de verschillende wetten, vormt namelijk tezamen met de Staten-Generaal (het parlement) tevens de wetgevende macht. De leden van de Staten-Generaal nemen echter wel een onafhankelijke positie in ten opzichte van de regering (zij zijn onschendbaar in die zin, dat zij niet strafrechtelijk kunnen worden vervolgd voor hetgeen zij in de Kamer hebben gezegd). Het recht van interpellatie, het vragenrecht, het enqueterecht, het budgetrecht en de vertrouwensregel vormen voorts belangrijke controlemiddelen die het parlement ten aanzien van de regering kan toepassen. Aan de regering komt op haar beurt weer de mogelijkheid toe om het parlement (of een van beide Kamers) te ontbinden. Geconcludeerd kan dus worden dat de wetgevende en de uitvoerende macht, hoewel niet helemaal van elkaar gescheiden,elkaar wel controleren en in evenwicht houden. De rechtsprekende macht neemt in Nederland wel een afgescheiden positie in ten opzichte van de wetgevende en uitvoerende macht. Zij controleert deze machten in die zin dat zij hun optreden toetst aan het recht. Zo toetst zij hun regelgeving aan hogere wettelijke regelingen en aan verdragsbepalingen (en, zoals in paragraaf 4.4 zal blijken, aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur) Een uitzondering hierop vormt het verbod  om wetten in formele zin te toetsen aan de Grondwet. Deze toets wordt aan de wetgever zelf overgelaten.