NL kent sinds 1 jan. 1982 Nat. ombudsman. Instituut als zodanig is geregeld in de Wet Nationale ombudsman (WNo). Nat. ombudsman wordt door Tweede Kamer benoemd voor periode van zes jaar (art. 2 WNo). Ombudsman is geen rechterlijke instantie. Kan nl. geen bindende uitspraken doen. Men kan bij Nat. ombudsman klagen over bep. gedragingen van aangewezen bestuursorganen. Nat. ombudsman beoordeelt of bestuursorgaan zich in dor hem onderzochte aangelegenheid al dan niet behoorlijk heeft gedragen. Uitgangspunt is dus niet beslechting van geschil tussen overheid en burger, maar beoordeling van behoorlijkheid van overheidshandelen. Na afsluiting van onderzoek stel Nat. ombudsman rapport op, waarin hij zijn bevindingen en zijn oordeel weergeeft. Ondanks niet-bindenheid van oordeel van Nat. ombudsman (formeel hoeft betrokken bestuursorgaan geen gevolg te geven aan oordeel van Nat. ombudsman) hebben zijn rapporten grote invloed op overheid en leiden deze tot allerlei verbeteringen in overheidsorganisaties.