Geschiedenis van Nedse strafproces is een van uitersten. De oudste vorm is puur accusatoir. Vanuit tweekamp heeft zich een accusatoir strafproces ontwikkeld, totdat daarnaast een uitgesproken inquisitoir proces is ontstaan (dat toen ook 'extraordinaire' proces werd genoemd), waarna gaandeweg het oudere accusatoire ('ordinaire') strafproces geheel is verdwenen.

In dit vroege inquisitoire proces lag accent geheel op (niet openbaar) onderzoek door een autoriteit met alle middelen om dat onderzoek ook door te zetten: de tijd van de tortuur van verdachten.

Op deze basis van een puur inquisitoir proces heeft ons strafproces zich vervolgens voortdurend in accusatoire richting verder ontwikkeld. 

Het huidige Nedse strafproces - en strafproces elders op Europese vasteland- is dus op de inquisitoire grondvorm gebouwd.