Gemeenteraad:

• Rechtstreeks gekozen;
• Hoofd van de gemeente;
• Omvang varieert naar bevolkingsaantal;
• Incompatibiliteiten. Er zijn bepaalde functies die onverenigbaar zijn met het raadslidmaatschap.
• Immuniteit (art. 22 Gemeentewet) Alles wat ter vergadering wordt gezegd daarvoor kun je niet civielrechtelijk of strafrechtelijk voor de rechter worden gesleept. Buiten de vergadering wel een probleem.
• Dualisme; mogelijkheden om de plaatselijke democratie te versterken en te verlevendigen. Verhouding tussen raad en college van B&W. Het moet meer gaan lijken op regering en parlement. Politieke debat wordt interessanter op voorstel van collega Elzinga. Dualisering is verhouding tussen raad en college & bw. Wethouders komen niet meer vanuit de raad. Komen vaak van buitenaf.

B&W

• College is collegiaal bestuur.
• Wethouders komen van buitenaf hoeven niet uit de gemeenteraad te komen (Dualisering 2002)
• Bevoegdheden berusten niet bij wethouders maar bij college. 
• Maar wethouders zijn individueel verantwoordelijk. Wethouders opereren geheel zelfstandig.
• Politieke verantwoordelijkheid begin jaren '70 ingevoerd.
• Wethouders en burgemeester individueel.
• Voor wethouders ontslag door raad mogelijk.
• Vertrouwensregel werkt. Als de raad geen vertrouwen meer heeft, dan kan de raad het vertrouwen opzeggen. Gebeurt vrij veel. Veel wisselingen.
• Ontslag wethouder bijzondere procedure in Gemeentewet geregeld
• Rechterlijke toetsing mogelijk, maar is terughoudend. Ontslaggronden worden niet getoetst.
• Vertrouwen politiek ingevuld.

Burgemeester

• Voorzitter B&W
• Ook eigen bevoegdheden
• Met name handhaving openbare orde
• Op dat terrein zelfs noodbevoegdheden.
• Voor het overige bezit gemeente of een van zijn organen geen noodbevoegdheden.
• Benoeming door de Kroon (art 61 Gem.w. Nld 1 van de weinige landen waar de burgemeester niet wordt gekozen)
• Inspraak gemeenteraad
• Benoemingscommissie invloedrijk
• Rol CvdK
• Lekken uit vertrouwenscommissie is een strafbaar feit.
• Ontslag mogelijk
• Tegenwoordig ook bij conflict met raad
• Als uit analyse blijkt dat vertrek van de burgemeester dan op voordracht van de minister ontslag ingediend. Ontslag bij KB.
• Maar geen vertrouwensregel bij burgemeester !!! Tussen burgemeester en gemeenteraad.
• Art. 170 e.v. Gem.w.
• 172: Handhaving openbare orde.
• Naast handhaving openbare orde deels bevoegdheden bij noodsituaties van noodbevoegdheden (rellen, rellen dreigen te komen, grootschalige orderverstoringen, rampen) Heel ingrijpend en komt veel voor. 
• Bevoegdheden burgemeester sterk toegenomen in de laatste 20 jaar
• Kern art. 172 e.v. Gemeentewet
• Burgemeester kan alle bevelen geven (art 172. derde lid).
• Ook sluiten woning (art. 174a)
• Bestuurlijke ophouding van personen die noodbevel of -verordening negeren (art 176a)

Raad kan daaraan toevoegen:

• veiligheidsrisicogebied (art. 151b)
• Plaatsing camera's (art 151c)
• Bestuurlijke ophouding (art 154a)

Noodbevoegdheden:

• Noodbevelen (175, eerste lid)
• Noodverordeningen (176, eerste lid)
• Burgemeester treedt  - tijdelijk! - op in plaats van raad.
• Maar bekrachtiging door raad is nodig!