Gemeentebestuur mag geen verplichtingen aan burgers opleggen, zonder daartoe nadrukkelijk bevoegd te zijn. Doet zij dit toch, dan handelt zij onrechtmatig. Moet altijd een wettelijke grond zijn om te handelen, dit noemt men het legaliteitsbeginsel. Beginsel speelt vooral een rol bij bevoegdheden die verboden, beperkingen of verplichtingen voor burgers meebrengen (bijv. verbieden van demonstratie, heffen van belasting). Zijn er (ook voor derden) geen nadelen of beperkingen, dan zijn regels minder strikt. Bijv. toekennen van gratificatie aan brandweerman. Strijd met legaliteitsbeginsel is er ook wanneer in gemeente 'verkeerde' bestuursorgaan optreedt.