1. Geef aan welke formatiemethoden, casu quo soorten kabinetten kunnen worden onderscheiden.

  • De parlementaire formatiemethode, resulterend in een parlementair kabinet, en de extra-parlementaire formatiemethode, resulterend in een extra-parlementair kabinet.
    In het eerste geval (de parlementaire formatiemethode) wordt een kabinet gevormd dat qua samenstelling en programma berust op een regeerakkoord tussen twee of meer fracties in de Tweede Kamer. Wanneer deze fracties tezamen de meerderheid in de Tweede Kamer vormen, spreekt men van een parlementair meerderheidskabinet. Een parlementair minderheidskabinet steunt op een minderheid in de Tweede Kamer, met dien verstande dat het voor het voortbestaan van het kabinet noodzakelijk is dat de steunende minderheid wordt aangevuld met zoveel gedogende kamerleden als nodig is om een meerderheid tegen het kabinet te voorkomen. In Nederland wordt zelden geregeerd door een minderheidskabinet, terwijl dat in sommige andere landen (bijv. Italië, Denemarken en Zweden) juist regelmatig voorkomt. Een minderheidskabinet kan meestal niet rekenen op een vaste gedoogsteun, maar zal per onderwerp moeten proberen medestanders te vinden onder de niet-regeringspartijen. Qua politieke kleur zullen de ´gedogende kamerleden´ dan ook variëren.
    In Nederland is doorgaans alleen sprake van een parlementair minderheidskabinet indien na het aftreden van enkele demissionaire bewindslieden een interimkabinet wordt samengesteld uit de resterende leden van het demissionaire kabinet. Een als interimkabinet fungerend parlementair minderheidskabinet wordt slechts voor een korte periode gedoogd, namelijk voor de tijd die nodig is om verkiezingen uit te schrijven en een nieuw kabinet te formeren.
    In 2010 deed zich echter de situatie voor dat VVD en CDA in staat waren een minderheidskabinet te vormen omdat de PVV dit kabinet ‘gedoogde’. Uiteindelijk bleek dit geen stabiele constructie: anderhalf jaar na de vorming van het kabinet viel het, door het intrekken van de gedoogsteun door de PVV.
    In het tweede geval (de extra-parlementaire formatiemethode) wordt een kabinet gevormd dat door de meerderheid van de Tweede Kamer zal worden gedoogd. Anders dan een parlementair kabinet heeft een extra-parlementair kabinet geen politieke grondslag in een regeerakkoord. Extra-parlementaire kabinetten zijn overigens per definitie meerderheidskabinetten.
    Voor de vraag of een kabinet een parlementair dan wel een extra-parlementair kabinet is, is derhalve de kabinetsformatie beslissend. Het onderscheid is ´steun van de Tweede Kamer op basis van binding van de regeringsfracties aan een regeerakkoord´ (bij een minderheidskabinet aangevuld met gedoogsteun van fracties/kamerleden die niet bij het regeerakkoord zijn betrokken) versus ´worden gedoogd door een meerderheid van de Tweede Kamer´.

    Rapporteer Plaats commentaar
  • De parlementaire formatiemethode

    - Gevormd door regeerakkoord tussen 2 of meer fracties in de Tweede Kamer

     Parlementair meerderheids- en parlementair minderheidskabinet

    Extra-parlementaire formatiemethode, 

    Kabinet gevormd dat door de meerderheid van de Tweede Kamer zal worden gedoogd. Het heeft geen politieke grondslag in een regeerakkoord. Extra-parlementaire kabinetten zijn per definitie meerderheidskabinetten.

    Het onderscheid is ´steun van de Tweede Kamer op basis van binding van de regeringsfracties aan een regeerakkoord´ (bij een minderheidskabinet aangevuld met gedoogsteun van fracties/kamerleden die niet bij het regeerakkoord zijn betrokken) versus worden gedoogd door een meerderheid van de Tweede Kamer´.

    Rapporteer Plaats commentaar