Gebonden en vrije beschikking

Gebonden beschikking/bevoegdheid: De wet schrijft voor wanneer een beschikking moet geven of weigeren (rijbewijs: voldoen aan voorwaarden = afgeven rijbewijs)

Vrije beschikking: De wetgever laat vrijheid aan het bestuursorgaan om zelfstandig te kunnen beslissing. Deze vrijheid wordt discretionaire bevoegdheid genoemd; de bevoegdheid om per geval onderscheid te maken.

Bij de meeste beschikkingen een mengvorm. Voor het uitoefenen van de vrije bevoegdheid kan en moet het bestuursorgaan beleidsregels of plannen ontwikkelen.
Een discretionaire bevoegdheid biedt het bestuursorgaan ook de mogelijkheid om aan een beschikking voorschriften of voorwaarden te verbinden.