Gaat uit van de aanamen dat een afwijking of abnormaliteit toch met een evolutionair voordeel gepaar kan gaan. b.v sikkelcelanemie.De vraag luidt waarom de evolutie geen korte mette heeft gemaakt met van 1 allel een verhoogde weerstand biedt tegen malaria. Dit type verklaring is ook naar voren gebracht voor psychische aandoeningen zoals stemmingsstoornissen en depressie.stemmingsstoornissen hebben een adaptief neveneffect in de zin dat ze bij anderen empathie en verzorgingsgedrag opwekken. Dwangmatig schoonmaken zou als voordeel hebben dat iemand mider bloot staat aan allerlei ziektekiemen..
Volgens het tweede type volutiebiologische verklaring hebben sommige gedragingen vroeger in de evolutie ooit een voordeel opgeleverd maar zijn zij door een veranderde omgeving nu eerder nadelig geworden. De preparedness theorie over fobieen kan hier als illustratie dienen.
Uitgangspunt voor deze theorie is het gegeven dat in de westerse landen fobische angst voor spinnen en slangen vaak vookomt ,terwijl foische angsten  die voortvloeien uit de moderne technologie zich zelden of nooit voordoet. Volgens de preparedness-theorie komt dat doordat onze voorouders sterk bedreigd zijn geweest voor spinnen en slangen. De neiging om met angst en vermijding te reageren op deze dieren zou de overlevingskans hebben vergroot.De evolutie zou dus geselcteerd hebben op mensen met een genetisch verankerde predispositie