FRANKRIJK
na 1700 - veel werk van Noordnederlanders in vooraanstaande Franse verzamelingen:
Glasschilderend meesters: Gerrit Dou
italianisanaten: Bartholomeus Breenbergh, Claes Berchem, Rembrandt. negatief etswerk gretig verzameld vooral in kring rond Antoine Watteau.
eerste catalogus van Edme-Francois Gersaint (1751)
collecteurs lieten grote delen van bezit door graveurs in beeld brengen

• graaf van Vence - Gerrit Dou, Rembrandt (zelfportret met de cirkel) ander schilderij in 1755 gegraveerd door A. de Marcenay de Guy. uitgaven hebben rol gspeeld in herleving van de waardering voor Rembrandt bij Franse kunstenaars rond 1750

• gravin van Verru - meeste hollanders, alle Vlamingen,  David Teniers de Jonge , Philps Wouwerman

Liotard - veel waardering voor Nederlandse schilderkunst (fijnschilders en italianisanten)
Horace Walpole - veroordeelde al zijn werk (minitieus uitgewerkte pastelportretten) als too Dutch.

ENGELAND
Nederlandse kunst kwam binnen door schenkingen (1610-1660) van Staten-Generaal aan Engelse koningen. Na Restauratie - liefde voor Nederlandse schilderkunst. Marineschilders: Willem van de Velde Jr en Sr naar Engeland. tendens door komst stadhouder Willem III van Oranje als koning van Engeland 1688 - versterkt.
Na zijn dood in 1701 - Ned. schilderkunst in ongenade bij engelse critici
Walpole - vond deze kunst verschrikkelijk. Zijn vader had stimulans gegeven aan Ned schilderkunst - 4 grote marktstukken van Frans Snijders in zijn huis, verder Rubens, van Dyck, Teniers, Rembrandt, Wouwerman (paardenschilder) Harmen van Steenwijck (stillevens), Adriaen van Ostade (boerengenre).

vanaf 1740 Nederlandse schilderijen door Engelse handelaren opgekocht (vb: Rembrandt - Badende vrouw 1739 gekocht door Arthur Pond) op een veiling. Later in handen van Sir Joshua Reynolds - had weinig op met Nederlandse school - was volger van Franse academie. Hollands werk leverde geen nwe inzichten op).

schilderpraktijk, kunsthandel en kunsttheorie vaak in 1 persoon verenigd.
Rembrandt werd vaak nagevolgd o.a. door Thomas Worlidge in 1762 - sir edward Asley als Jan Six

DUITSLAND
politieke + culturele banden met republiek - nauw
kunstenaars vestigden zich in Duitsland - Adriaen van der Werff onder bescherming van keurvorst Johann Wilhelm von der Pfalz-Neuburg.

meest spectaculaire aankoop van Ned.kunst: Landgraaf Wilhelm VIII van Hessen - bekend met politieke, militaire en culturele situatie in Republiek. Smaak was aanvankelijk bepaald door voorkeur voor Franse classicisme: vroegste aankopen: Adriaen van der Werff, Cornelis van Poelenburgh, Philips Wouwerman, Bartholemeus Breenbergh, Casper Netscher, Gotfried Schalcken - veelvuldig gewaardeerd en verzameld. Wilhelm VIII verzamelde ook: Carlo Maratta, Carlo Dolci, Gaspar Dughet. Na de dood van zijn vader (1730) serieuze verzamelaar.
verzamelde: werken toegeschreven aan  Rembrandt, later Nicolaes Maes, Holbein (thans Maarten van Heemskerck, Rubens, van Dyck, Teniers, Wouwerman.

1750 - hoogtepunt - Wilhelm VIII verwierf de volledige collectie van Valerius Rover (64 schilderijen compleet - incl 8 schilderijen van Rembrandt: 2 zelfportretten, portretten van Bruyningh en Coppenol, Saskia van Uylenburgh, studiekop van bebaarde oude man, Ruysdael: waterval, Jan Steen: Bonenfeest, 6 schilderijen van Wouwerman, werk van bloemstillevenschilder Abraham Mignon, fijnschilder Frans van Mieris, veeschilder Paulus Potter, stadsgezicht van Jan van der Heyden) uit Delft m.b.v. kunsthandelaar/schilder Gerard Hoet

1785 - nalatenschap van Van der Linden van Slingelandt geveild - werk van Aelbert Cuyp naar Engeland
1790 - Dulwich College Picture Gallery - 5 werken van Jan Both, 6 werken van Berchem, 2 van Jacob van Ruisdael, 1 van Hobbema.
veel belangrijke verzamelingen waren nu in buitenlandse handen
populariteit Nederlandse schilderkunst in loop 18e eeuw toegenomen door:

• mechanismen kunstmarkt
• persoonlijke smaak indiviudele kunstenaars
• nwe visie op betekenis en gewenste werking van beeldende kunst