Door deze gematigde en gemengde bestuursvorm was de Republiek vrij tolerant. Dit valt op te merken in o.a. religie. De officieel erkende kerk was de gereformeerde kerk, maar alle andere geloofsgemeenschappen werden niet officieel erken, maar wel getolereerd. Het was echter wel zo dat je lid diende te zijn van de gereformeerde kerk indien je een officieel ambt wilde bekleden. De tolerant zie je ook terug in de Verlichting waarin ook Nederland een rol speelde. Nederland was namelijk bij uitstek de uitgever en distributeur van werken die elders verboden waren om uit te geven. In de Republiek  uit de verlichting zich niet als kritiek tegen geloof, maar eerder als een oproep om wetenschap en geloof met elkaar te verzoenen. De Verlichting kwam tot uiting in sociabiliteit dat wil zeggen dat het tot uiting kwam in het ontwikkelen van vele verenigingen en organisaties waarin burgers samenwerkten op zoek naar onderlinge beschaving en nuttige maatschappelijke activiteiten.