Constitutionele toetsing is toetsing van de rechter van de grondwettigheid van overheidshandelen.

Rechter: toetst aan een artikel van de grondwet en interpreteert het artikel.

Vraag: Nu gaat het om het handelen van de volksvertegenwoordiging(het parlement)

De vraag is of de rechter een democratisch besluit van het parlement mag vernietigen wegens in strijd zijnde met de Gw en of het wel aan de rechter is om in hoogste instantie de Gw van een interpretatie te voorzien.

 

Rechtstaat: Rechter mag een wet in formele zin toetsen aan de grondwet. Het legaliteitsbeginsel geeft hiervoor de ‘bevoegdheid’. Wanneer een formele wet in strijd is met de grondwet zou de rechter deze wet mogen vernietigen of buiten toepassing laten.

Democratie: Besluiten van de formele wetgever(parlement) moeten worden gezien als de (indirecte) wil van het volk. Door de rechter te laten oordelen over de grondwettigheid wordt de rechterlijke macht boven de macht van de formele wetgever en dus ook boven de wil van het volk geplaatst.

In Nl geldt dan ook dat een rechter een toetsingsverbod heeft wat betreft (enkel) formele wetten. De wetgever is dus de hoogste interpretator van de Gw.

In Nl heeft de democratie in dit geval dus voorrang op de rechtsstaat.