6. Privaatrecht: vrijheid (contracts,- testeervrijheid)

Publiekrecht: dwang (burger heeft in relatie tot overheid weinig te kiezen)
Hamaker: (verouderde opvatting) privaatrecht = gemeenrecht, publiekrecht = uitzonderingsrecht. Men heeft geopperd dat er rechtsinstellingen zijn met een gemengd publiek/privaat karakter, zoals ten aanzien van het familierecht (privézaak maar ook grondslag van onze samenleving) Verwantschap is een huwelijksbeletsel.
Ziektekosten-, werklossheids- en andere verzekeringen werden vroeger ezien als louter individueel belang, maar geleidelijk (bescherming van de zwakkere, voorkomen van arbeidsonrust en verpaupering) werd het publiekrechtelijke belang steeds groter, totdat het overheersend werd: bijv. bij het consumentenrecht.